Mainboard (bo mạch chủ) là linh kiện quan trọng bậc nhất trong máy tính. Tình trạng chập điện ở mainboard có thể khiến máy không khởi động được, gây mất dữ liệu hoặc dẫn đến hư hỏng các linh kiện liên quan. Khi gặp hiện tượng này, không ít người lo lắng: “Liệu mainboard chập điện có sửa được không?” Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố – mức độ hư hỏng, nguyên nhân gây chập và khả năng kỹ thuật của người sửa chữa. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và có quyết định đúng đắn nếu gặp tình huống tương tự.
Nguyên nhân khiến mainboard bị chập điện
Mainboard bị chập điện không phải hiếm gặp, đặc biệt ở những máy tính sử dụng lâu năm hoặc môi trường hoạt động không ổn định. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
Linh kiện bị lão hóa
Sau thời gian dài sử dụng, tụ điện, mosfet hoặc cuộn cảm trên mainboard có thể bị xuống cấp. Khi một linh kiện hỏng gây ra ngắn mạch nội bộ, dòng điện chạy qua không đúng cách dẫn đến hiện tượng chập.
Do nguồn điện không ổn định
Nguồn điện chập chờn, đặc biệt là khi không sử dụng ổn áp hay UPS, dễ khiến dòng điện dao động đột ngột. Nếu nguồn điện tăng đột biến (ví dụ do sét đánh hoặc sụt áp mạnh), bo mạch có thể bị sốc điện, gây cháy linh kiện.
Lắp đặt sai kỹ thuật
Việc lắp đặt mainboard mà không có khoảng cách cách ly giữa mặt dưới bo mạch và khung máy, hoặc vặn ốc quá chặt dẫn đến mạch tiếp xúc sai, có thể gây chập ngay từ khi bật máy lần đầu.
Tác nhân bên ngoài
Nước rơi vào máy, bụi ẩm tích tụ lâu ngày, côn trùng như gián bò vào trong case cũng là những nguyên nhân thực tế gây chập bo mạch.
Dấu hiệu nhận biết mainboard bị chập
Người dùng không phải lúc nào cũng nhận ra mainboard đang có vấn đề. Một số biểu hiện cần lưu ý:
-
Máy tính không lên nguồn hoặc chỉ sáng đèn vài giây rồi tắt.
-
Có mùi khét nhẹ phát ra từ bên trong case.
-
Kiểm tra bằng mắt thường thấy có tụ bị cháy, phồng, đen chân linh kiện.
-
Các cổng kết nối như USB, LAN ngừng hoạt động hoặc gây lỗi hệ thống.
-
Bo mạch phát ra tiếng kêu lạ khi cấp nguồn.
Trong nhiều trường hợp, các biểu hiện trên rất dễ nhầm lẫn với hư nguồn, RAM, VGA hoặc CPU. Việc xác định đúng nguyên nhân cần kỹ thuật viên có kinh nghiệm kiểm tra thực tế.
Mainboard bị chập điện có sửa được không?
Câu trả lời là có thể sửa được, nhưng còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:
Mức độ chập
-
Chập nhẹ: Một vài tụ, mosfet, IC bị cháy nhưng chưa lan rộng – có thể thay thế linh kiện để phục hồi.
-
Chập nặng: Mạch đồng bị đứt, nhiều IC phức tạp bị cháy lan – chi phí sửa cao, tỷ lệ thành công thấp.
Độ hiếm của linh kiện
Một số dòng main cũ hoặc đời đặc biệt có linh kiện khó tìm, làm tăng chi phí hoặc thời gian chờ sửa chữa.
Kỹ thuật người sửa
Không phải nơi nào cũng có đủ thiết bị chuyên dụng để sửa mainboard chập điện – như kính hiển vi sửa mạch, máy nạp BIOS, hoặc máy hàn BGA. Vì vậy, lựa chọn nơi sửa uy tín rất quan trọng.
Khi nào nên sửa, khi nào nên thay mainboard?
Việc quyết định sửa hay thay phụ thuộc vào:
-
Giá trị mainboard: Nếu là dòng cao cấp (workstation, main server hoặc gaming), sửa có thể kinh tế hơn thay mới.
-
Tình trạng máy: Nếu các linh kiện khác cũng đã cũ, thay cả máy hoặc cả bộ là hợp lý hơn.
-
Chi phí sửa: Nếu chi phí sửa quá cao, tiệm sửa có thể tư vấn bạn chọn mainboard tương đương thay thế hợp lý hơn.
Cách phòng tránh tình trạng chập mainboard
Để giảm thiểu rủi ro hư main do chập điện, bạn nên:
-
Sử dụng nguồn công suất thực, có mạch bảo vệ.
-
Gắn máy tính qua ổn áp hoặc bộ lưu điện.
-
Tránh để máy hoạt động trong môi trường quá ẩm, bụi.
-
Vệ sinh định kỳ, kiểm tra tình trạng quạt, tụ điện.
-
Khi lắp máy, nên để kỹ thuật viên có kinh nghiệm thực hiện hoặc kiểm tra lại nếu bạn tự ráp.
Mainboard bị chập điện là lỗi không nên chủ quan, bởi có thể kéo theo hư hỏng dây chuyền các linh kiện khác. Trong nhiều trường hợp, bo mạch chập điện vẫn có thể sửa được nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Để đảm bảo an toàn, tiết kiệm và được tư vấn rõ ràng, bạn nên tìm đến Sky Computer – địa chỉ cung cấp dịch vụ sửa chữa máy tính tại Đà Nẵng đáng tin cậy, chuyên xử lý các trường hợp mainboard hỏng hóc phức tạp với trang thiết bị hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên dày dạn kinh nghiệm.
Xem thêm:
Mainboard máy tính không lên nguồn – Cách kiểm tra và khắc phục
