Mainboard là thành phần trung tâm giúp máy tính hoạt động ổn định và hiệu quả. Trong đó, mạch nguồn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cung cấp dòng điện chính xác cho CPU, RAM và các linh kiện khác. Nếu mạch nguồn gặp sự cố, máy có thể không khởi động được hoặc hoạt động không ổn định. Vì vậy, việc biết cách tự kiểm tra mạch nguồn trên mainboard không chỉ giúp phát hiện sớm lỗi mà còn tránh được những hư hỏng nghiêm trọng.
Tại sao cần kiểm tra mạch nguồn mainboard?
Phát hiện lỗi kịp thời
Mạch nguồn hỏng thường dẫn đến việc máy tính không thể bật, mất nguồn ngẫu nhiên hoặc linh kiện không được cấp điện đúng cách. Kiểm tra kịp thời sẽ giúp xác định lỗi nhanh chóng trước khi nó ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
Hạn chế tình trạng cháy linh kiện
Khi mạch nguồn bị chập, có thể gây ra hiện tượng quá dòng, dẫn đến cháy tụ, cháy chip hoặc thậm chí cháy cả mainboard. Phát hiện lỗi sớm giúp bạn tránh tổn thất về phần cứng.
Tiết kiệm chi phí sửa chữa
Việc kiểm tra chủ động tại nhà giúp bạn nắm rõ tình trạng máy tính, tránh bị thay thế linh kiện không cần thiết, đồng thời tiết kiệm được chi phí khi mang đi sửa chữa.
Cấu trúc cơ bản của mạch nguồn mainboard
Mạch nguồn trên mainboard có thể chia thành ba phần chính:
-
Nguồn sơ cấp (5VSB): Là nguồn chờ, hoạt động ngay cả khi máy chưa bật. Nếu mất nguồn này, mainboard sẽ không phản hồi khi nhấn nút nguồn.
-
Nguồn thứ cấp: Cung cấp điện cho các phần như RAM, CPU, chipset, VGA tích hợp…
-
IC điều khiển nguồn: Có nhiệm vụ bật/tắt các khối nguồn phù hợp theo trạng thái hệ thống.
Việc kiểm tra từng phần này cần được thực hiện cẩn thận và đúng cách.
Dụng cụ cần thiết để kiểm tra mạch nguồn
Trước khi bắt đầu, bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản như:
-
Đồng hồ vạn năng (multimeter): Để đo điện áp và trở kháng.
-
Nguồn ATX ổn định: Đảm bảo cung cấp nguồn điện đúng chuẩn cho mainboard.
-
Bản vẽ sơ đồ mạch (nếu có): Giúp xác định nhanh vị trí các điểm cần đo.
Ngoài ra, nên có thêm tuốc nơ vít, kính lúp và đèn chiếu sáng nếu cần quan sát kỹ các điểm hàn hoặc linh kiện nhỏ.
Các bước kiểm tra mạch nguồn mainboard tại nhà
Ngắt hoàn toàn nguồn điện
Trước khi kiểm tra, hãy tháo mainboard ra khỏi thùng máy, rút hết dây cắm, pin CMOS và nhấn nút nguồn vài lần để xả hết điện tĩnh còn trong bo mạch.
Kiểm tra tụ nguồn có bị phù hay không
Quan sát bằng mắt thường các tụ quanh CPU, chipset và khe RAM. Nếu tụ bị phồng đầu hoặc rỉ chất điện môi, chứng tỏ có vấn đề với mạch nguồn và tụ cần được thay.
Kiểm tra nguồn chờ 5VSB
Cắm dây nguồn ATX vào mainboard, bật công tắc nguồn (PSU), nhưng chưa bấm nút nguồn máy tính.
-
Đặt đồng hồ ở thang đo DC.
-
Đo điện áp chân số 9 (màu tím) trên đầu nối 24 pin. Nếu có điện áp 5V ±5%, nguồn chờ đang hoạt động bình thường.
Nếu không có 5V, có thể do mạch nguồn chờ bị lỗi hoặc PSU bị hỏng.
Kiểm tra điện áp các khối nguồn thứ cấp
Tiếp theo, bật máy tính và đo điện áp tại các khối sau:
-
Nguồn CPU (Vcore): Thường dao động khoảng 1.1V – 1.4V tùy CPU.
-
Nguồn RAM (VDIMM): Khoảng 1.2V – 1.5V tùy loại RAM (DDR3, DDR4…).
-
Nguồn chipset (VNB, VSB): Thường nằm trong khoảng 1.0V – 1.8V.
Nếu một trong các khối này không có điện áp hoặc điện áp quá thấp/cao bất thường, rất có thể IC nguồn điều khiển khối đó đã hỏng.
Kiểm tra IC điều khiển nguồn
IC điều khiển nguồn thường là chip dán nhỏ có nhiều chân, nằm gần khe RAM hoặc socket CPU. Để kiểm tra, bạn cần đo điện áp ở các chân VCC, EN (Enable), PG (Power Good).
-
Nếu chân EN không có điện áp điều khiển, IC sẽ không kích hoạt khối nguồn.
-
Nếu chân PG không lên cao khi bật máy, chứng tỏ mạch nguồn chưa ổn định hoặc có lỗi bên trong.
Trường hợp này, cần kiểm tra thêm các MOSFET hoặc cuộn cảm quanh đó để xác định linh kiện bị lỗi.
Kiểm tra đo thông mạch chống chập
Tắt nguồn, chuyển đồng hồ sang chế độ đo điện trở hoặc thông mạch. Kiểm tra các điểm GND và VCC tại tụ lọc hoặc đầu ra các khối nguồn.
-
Nếu có hiện tượng chập (đồng hồ báo 0 ohm), có thể MOSFET bị chập hoặc tụ lọc bị rò rỉ.
Việc phát hiện sớm chập mạch sẽ giúp tránh được hậu quả cháy lan hoặc mất nguồn toàn bộ mainboard.
Một số lưu ý khi tự kiểm tra mạch nguồn
Không đo khi chưa xả hết điện
Điện tĩnh còn lại trong tụ hoặc mạch có thể làm hư đồng hồ hoặc gây giật nếu không cẩn thận. Luôn đảm bảo an toàn trước khi đo.
Không dùng tay chạm vào mạch khi đang có điện
Dù nguồn máy tính chỉ 12V nhưng vẫn có nguy cơ rò điện hoặc đo sai nếu chạm tay trực tiếp vào bo mạch trong khi kiểm tra.
Không thay thế linh kiện nếu không có kinh nghiệm
Nếu bạn không rành về điện tử, tuyệt đối không nên thử thay MOSFET hoặc IC nguồn tại nhà vì có thể làm tình trạng mainboard nặng hơn.
Ưu tiên kiểm tra PSU trước
Đôi khi lỗi nguồn không nằm ở mainboard mà do bộ nguồn máy tính yếu hoặc bị lão hóa. Trước khi kết luận mainboard lỗi, hãy thử đổi sang nguồn mới.
Khi nào nên mang máy đến nơi sửa chuyên nghiệp?
-
Bạn không có dụng cụ đầy đủ để kiểm tra an toàn.
-
Không nhận biết được chân đo hoặc sơ đồ mạch nguồn.
-
Đã kiểm tra nhưng vẫn không xác định được lỗi cụ thể.
-
Máy có dấu hiệu cháy, khét hoặc phù tụ nghiêm trọng.
Trong những trường hợp này, việc mang máy đến trung tâm sửa chữa đáng tin cậy là lựa chọn an toàn hơn nhiều. Họ có thiết bị đo chuyên dụng, máy soi mạch và linh kiện thay thế chính hãng.
Việc tự kiểm tra mạch nguồn mainboard tại nhà có thể giúp bạn nhanh chóng phát hiện ra lỗi cơ bản, tiết kiệm thời gian và chi phí sửa chữa không cần thiết. Tuy nhiên, nếu bạn không am hiểu về kỹ thuật điện tử hoặc gặp lỗi phức tạp, hãy tìm đến đơn vị chuyên sửa chữa uy tín. Nếu bạn đang cần hỗ trợ về dich vu may tinh Da Nang để xử lý mainboard, đo mạch nguồn chính xác và an toàn, Sky Computer là địa chỉ đáng tin cậy để bạn an tâm gửi gắm thiết bị của mình.
Xem thêm:
